Pluto

Pluto is de verste planeet van het zonnestelsel en veruit de kleinste. Pluto is kleiner dan zeven manen van het zonnestelsel: de Maan, Io, Europa, Ganymedes, Callisto, Titan en Triton.

	omloopbaan:   5.913.520.000 km (39.5 AE) gemiddelde afstand tot de zon
	diameter:     2274 km
	massa:        1,27e22 kg

In de Romeinse mythologie was Pluto (Grieks : Hades) de god van de onderwereld. De planeet kreeg uiteindelijk zijn naam (na verschillende andere suggesties) omdat ze zo ver van de zon staat en ze zich dus steeds in het donker bevindt maar ook omdat "PL" de initialen zijn van Percival Lowell.

Pluto werd ontdekt in 1930 door een gelukkig toeval. Berekeningen, die achteraf foutief bleken te zijn, voorspelden een planeet voorbij Neptunus. Deze berekeningen waren gebaseeerd op afwijkingen in de baan van Uranus en Neptunus. Niet bewust van deze fout speurde Tombaugh van het Lowell Observatorium in Arizona de hemel zorgvuldig af en vond Pluto.

Pluto was echter veel te klein om de afwijkingen in de banen van de andere planeten te veroorzaken. De zoektocht naar Planet X werd voortgezet, echter zonder resultaat. Wellicht zal ze niet bestaan want de vermeende afwijking van de nomale omloop was het gevolg van een foutieve berekening van de massa van Neptunus, dit werd vastgesteld bij de Voyager 2 passage van de planeet.

Pluto is de enige planeet die nog niet bezocht is door een ruimtetuig. Zelfs met de Hubble Space Telescoop kan men nauwelijks kenmerken van de oppervlakte zien (links en bovenaan).

Gelukkig heeft Pluto een satelliet : Charon. Charon werd bij toeval ontdekt (in 1978) juist vooraleer de hoek die de omloopbaan vormt met het vlak van het zonnestelsel opnieuw kleiner werd : verschillende transities van Pluto t.o.v. Charon en omgekeerd konden waargenomen worden. Door zorgvuldige berekeningen van welk deel van welk lichaam bedekt werd en op welk tijdstip konden astronomen een ruwe kaart maken van de lichte en donkere delen van beide hemellichamen.

Alhoewel de totale massa van Pluto en Charon gekend is (het kan afgeleid worden door het bepalen van de straal en de tijd van de omloop van Charon overeenkomstig de derde wet van Kepler), is de individuele massa van Pluto en Charon moeilijk te bepalen. Hiervoor moet men hun onderlingen bewegingen t.o.v. het centrum van het gezamelijke systeem bepalen, dit vergt heel nauwkeurige metingen die op dit ogenblik zelfs met de behulp van de HST niet haalbaar zijn. De verhouding van hun massa ligt ongeveer tussen 0,084 en 0,157; verdere metingen worden nog steeds uitgevoerd, maar zekerheid zal men slechts krijgen wanneer er een ruimtetuig naar Pluto wordt gestuurd.

Pluto is na Iapetus het meest contrastrijke lichaam van ons zonnestelsel. Onderzoek naar de oorsprong van dit contrast zou één van de belangrijkste opdrachten zijn van een Pluto missie.

Sommigen gaan er van uit dat Pluto beter zou beschouwd worden als een grote asteroïde of komeet dan als een planeet. Anderen beschouwen Pluto als het grootste object van de Kuipergordel.

De baan van Pluto is erg excentrisch. Soms staat ze zelfs korte bij de zon dan Neptunus (dit is zo sinds 1979 en zal zo blijven tot 1999).

Pluto beweegt zich in een 3:2 resonantie baan met Neptunus; dit betekent dat Pluto's omloop anderhalve keer langer duurt dan die van Neptunus. Zij kunnen dus nooit botsen.

Net zoals bij Uranus staat het vlak van Pluto's evenaar bijna loodrecht op het vlak van zijn omloopbaan.

De samenstelling van Pluto is niet gekend, maar uit de dichtheid (ongeveer 2 gm/cm3) kan men afleiden dat het waarschijnlijk een mengeling is van 80% gesteenten en 10% waterijs net zoals bij Triton. Het oppervlak lijkt te zijn bedekt met ijs van methaan, stikstof en koolstofdioxide.

Er is weinig bekend over de atmosfeer van Pluto. Wanneer Pluto zich in het perihelium bevindt dan is de materie in de atmosfeer in gasvormige toestand; maar gedurende het grootste gedeelte van Pluto's omloop (243 jaar) bevindt het gas zich in de atmosfeer in een bevroren ijsvormige toestand. Het lijkt er op dat in de buurt van het perihelium een gedeelte van de atmosfeer ontsnapt en zelfs tot interactie komt met Charon. De astronnomen zouden graag hebben dat een eventuele ruimtemissie Pluto benadert op het ogenblik dat het gas in de atmosfeer ontvrozen is.

De ongewone omloopbanen van Pluto en Triton en de grote overeenkomst tussen hun samenstelling doet sommigen besluiten dat de beide lichamen een gemeenschappelijke geschiedenis achter de rug hebben. Ooit dacht men dat Pluto een onsnapte maan van Neptunus was, maar dit is op dit ogenblik erg twijfelachtig. Een meer aannemelijke theorie is dat Triton, net zoals Pluto, zich ooit op een eigen baan rond de zon bewoog en dat ze later ingevangen is door Neptunus. Charon zou kunnen ontstaan zijn als gevolg van een botsing tussen Pluto en een ander lichaam.

Met een amateur telescoop kan men Pluto nog net zien (maar het is niet gemakkelijk). Om pluto terug te vinden zijn gedetailleerde hemelkaarten met een overzicht van verschillende maanden nodig.

Charon

	omloopbaan:	op 19.640 km afstand van Pluto
	diameter: 	1172 km
	massa:    	1,90e21 kg

Charon werd ontdekt door J. Christy in 1978. Voor 1978 dacht men dat Pluto een stuk groter was : Charon staat zo kort bij Pluto zodat men dacht dat het over één hemellichaam ging.

In verhouding tot de moederplaneet is Charon de grootste maan van het zonnestelsel. Voor de ontdekking van Charon viel die eer onze eigen maan) te beurt. Sommmigen beschouwen Pluto/Charon als een dubbelplaneet i.p.v. een planeet en een maan.

Pluto en Charon zijn ook in die zin origineel dat niet alleen Charon een synchrone rotatie heeft, maar dat de planeet Pluto ook steeds dezelfde zijde naar Charon gericht heeft.

De samenstelling van Charon is niet bekend, maar de lage dichtheid (1,4 gm/cm3) geeft aan dat ze lijkt op de ijsmanen van Saturnus (zoals o.a. Rhea). Het oppervlak is waarschijnlijk bedekt met waterijs.

In tegenstelling tot Pluto heeft Charon geen grote albedo.

Er wordt verondersteld dat Charon gevormd is door een grote inslag, een identieke inslag als diegene die aan de basis zou kunnen liggen van de vorming van onze Maan.

Wellicht heeft Charon een belangrijke atmosfeer.