Neptunus
Neptunus is de achtste planeet vanaf de zon en de vierde grootste (in diameter). Neptunus is kleiner in diameter maar groter in massa dan Uranus.
omloopbaan: 4.504.000.000 km (30,06 AE) vanaf de Zon diameter: 49.532 km (equatoriaal) massa: 1,0247e26 kg
In de Romeinse mythologie was Neptunus (Grieks : Poseidon) de god van de zee.
Na de ontdekking van Uranus bleek als snel dat de omloopbaan van Uranus niet overeenkwam met de wetten van Newton. Men ging er vanuit dat een nog niet ontdekte planeet verantwoordelijk was voor de storingen van de omloop van Uranus. Neptunus werd voor het eerst waargenomen door Galle in 1846 in exact die plaats die berekend was door Adams en Le Verrier. Meteen ontstond er een internationale discussie over wie van de twee, Adams of Le Verrier, als eerste de juiste positie van de nieuwe planeet voorspeld had. Uiteindelijk kregen zij beiden de eer.
Neptunus werd slechts eenmaal bezocht : door Voyager 2 op 25 augustus 1989. Bijna alles wat we van Neptunus weten is afkomstig van deze Voyagerpassage.
Omdat de baan van Pluto heel excentrisch is, kruist Pluto soms de baan van Neptunus. Van 1979 to 1999 bevindt Pluto zich korter bij de zon dan Neptunus, en is Neptunus dus de buitenste planeet.
De samenstelling van Neptunus is vergelijkbaar met Uranus: verschillende vormen van "ijs" met gesteenten en ongeveer 15% waterstof en een klein beetje helium. Net zoals Uranus, maar in tegenstelling tot Jupiter en Saturnus, heeft de planeet geen duidelijk te onderscheiden kern. Uranus lijkt eerder uniform in zijn samenstelling. De atmosfeer bestaat voornamelijk uit waterstof en helium met een kleine hoeveelheid methaan.
De blauwe kleur van Neptunus is het gevolg van absorptie van rood licht door de methaan in de atmosfeer.
Zoals alle gasplaneten is Neptunus op bepaalde breedtegraden onderhevig aan heel sterke winden. Hevige stormen en wervelwinden zijn een belangrijk kenmerk van Saturnus. De winden op Neptunus zijn de snelsten van heel het zonnestelsel : zij gaan tot 2000 km/uur.
Net zoals Jupiter en Saturnus heeft Neptunus een interne hittebron : de planeet straalt tweemaal meer energie uit dan ze ontvangt van de zon.
Tijdens de Voyager passage was er op Neptunus een Grote Donkere Vlek aanwezig (rechts), ongeveer half zo groot als de Grote Rode Vlek van Jupiter (ongeveer dezelfde diameter als de aarde). De wind op Neptunus "blaast" de Grote Donkere Vlek westwaarts tegen ongeveer 300 meter/seconde. Voyager 2 zag ook een kleine onregelmatige witte wolk die om de 16 uur eenmaal rond Neptunus draaide, gekend als de "Scooter" (links). Sommige vermoeden dat het een rookpluim is die opstijgt uit de onderste regionen van de atmosfeer, maar de echte aard van de wolk blijft een mysterie.
Uit waarnemingen met de HST (links) in 1994 bleek dat de Grote Donkere Vlek niet meer zichtbaar was! Ofwel is ze verdwenen ofwel wordt ze op dit ogenblik verborgen door andere verschijnselen in de atmosfeer. Een paar maanden later ontdekte HST een nieuwe donkere vlek op het noordelijk halfrond van Neptunus. Hieruit kan men afleiden dat de temperatuur van atmosfeer snel wijzigt, wellicht te wijten aan de lichte veranderingen in de temperatuurverschillen tussen de top en de bodem van de wolken.
Ook neptunus heeft ringen. Vanaf de aarde kon men enkel gedeeltelijke ringen zien, maar Voyager 2 toonde ringen die de planeet volledig omringen (rechts).
Net zoals bij Uranus en Jupiter zijn de ringen van Neptunus erg donker, hun samenstelling is onbekend.
Het magnetsich veld van Neptunus heeft net zoals bij Uranus een eigenaardige oriëntatie : waarschijnlijk gegenereerd door bewegingen in de buurt van het oppervlak en niet in het centrum van de planeet.
Neptunus is zichtbaar met een verrekijker (als je weet waar je moet zoeken), maar een grotere telescoop is nodig om een kleine schijf te kunnen zien. Om Neptunus terug te vinden zijn gedetailleerde hemelkaarten noodzakelijk.
Satellieten van Neptunus
Neptunus heeft 8 - gekende - manen; 7 kleinere en Triton.Afstand Straal Massa Satelliet (000 km) (km) (kg) Ontdekker Datum --------- -------- ------ ------- ---------- ----- Naiad 48 29 ? Voyager 2 1989 Thalassa 50 40 ? Voyager 2 1989 Despina 53 74 ? Voyager 2 1989 Galatea 62 79 ? Voyager 2 1989 Larissa 74 96 ? Voyager 2 1989 Proteus 118 209 ? Voyager 2 1989 Triton 355 1350 2,14e22 Lassell 1846 Nereide 5509 170 ? Kuiper 1949
Ringen van Neptunus
Afstand Breedte Ring (km) (km) ------- -------- ----- 1989N3R 41900 15 1989N2R 53200 15 1989N4R 53200 5800 1989N1R 62930 < 50(afstand van de kern van Neptunus tot het binnenste deel van de ring)